.هنگامی که اروپایی ها در گذشته های بسیار دور برای رسیدن به ژاپن و چین به شرق سفر کردند، طبیعتا این مناطق دور دست را به صورت کلی، خاور دور نامیدند. شرق دور سالهاست که یکی از محبوبترین و البته امن ترین نقاط گردشگری است

 برای من رویای این سفر زمانی رنگ حقیقت گرفت که روزی از روزهای ماه مارس سال 2024 به تماشای فیلمی ژاپنی به نام “روزهای خیلی خوب” رفتم. روایت زندگی ساده یک کارگر نظافتچی شهر توکیو که در حین تمیز کردن سرویسهای بهداشتی شهر، هر روز با آدمهای تازه ای روبرو می شود. شاید برای بسیاری، دیدن این فیلم با روندی ساده کسالت آور باشد. برای من، این تلنگر سفری شد که دو ماه بعد یعنی ماه می 2024 پا به آن گذاشتم. از آنجا که کشور کره هم در همسایگی آن بود و برای من که از نیوزلند راهی بودم، خوب بود که هر دو مقصد را در یک سفر بگنجانم، تصمیم گرفتم پس از ژاپن، به کره جنوبی هم سفر کنم.  گزارشی که در پی می آید، همراه با تصاویر شاید برای آنها که هنوز در تردید سفر به آسیای شرق دور هستند مفید باشد.

فصل نخست: ژاپن

سرزمین آفتاب تابان برای ما ایرانی ها بیش از هرچیز احتمالاً یاداور سریالهای قدیمی تلویزیون و کارتون فوتبالیستها و البته مارکهای معروف سونی، ناسیونال، توشیبا، تویوتا، نیسان، مزدا و غیره است. من که هنوز نمیدانم چرا ما تخمه ژاپنی داریم ولی خودشان از آن بی خبرند، ژاپن آنقدر از ایران دور است که رفت و آمد کمی به آن صورت میگیرد. در دهه 60 کارگران زیادی از ایران برای کار راهی ژاپن شدند که البته چندان نام خوشی هم برجا نگذاشتند! شاید هم این علت در کنار سیاستهای نزدیک به غرب این کشور،  موجب شده گرفتن ویزا برای ما ایرانیهای  بی نوا، کار ساده ای نباشد. در حین سفر نکاتی تازه را از سبک زندگی ژاپنی ها آموختم که احساس میکنم به نوعی منحصر بفرد این کشور است. حالا برایم تعجبی ندارد چرا سفر به این نقطه از جهان برای خیلی ها یک تجربه خاص و دلپذیر است.  سفر من در 18 ماه می با پرواز به فرودگاه ناریتای توکیوی 15 میلیون نفری آغاز شد. به مرور به غرب و جنوب متمایل شدم و هفته ها پس از پیاده رویهای طولانی و استفاده از قطار و اتوبوس به استان کیوشو رسیدم که به اندازه کافی به جنوب کره جنوبی نزدیک بود. سفر را از جنوب کره جنوبی و از شهری به نام پوسان تا پایتخت سئول ادامه دادم و از آنجا پس از حدود یکماه از آغاز سفر به استرالیا و سپس نیوزلند بازگشتم. در این یادداشت تلاش کرده ام به صورت موضوعی، نکاتی که در سفر به این دو کشور دیدم را به نگارش دراورم.

شهرهای پاک

با وجود حجم زیاد زباله و انبوه محصولاتی که 125 میلیون ژاپنی تولید و مصرف می کنند، به ندرت می توان آثاری از این زباله ها در طبیعت و شهر پیدا کرد. به نظر  می آید که دستهایی نامرِیی با دقت تمام آشغالها را در کشوری که حتی یافتن سطل آشغال در سطح شهر تقریبا ناممکن است، جمع می کنند! یکی در گزارش سفر به توکیو نوشته بود انگار هر شب این شهر را می شویند زیرا هر روز که نگاه میکنی همه جا تمیز است. این برای شهری که با حومه اش 40 میلیون نفر را میزبان است، شبیه یک معجزه است. در شهرهای دیگر هم وضع به همین منوال است. در رودخانه ها و کانالهای آب نیز به زحمت بتوانید آشغال یا یک بطری پلاستیکی پیدا کنید. در یک ایستگاه مترو شاهدی مسافری بودم که شیشه نوشیدنی از دستش افتاد و شکست. با وجود عجله ای که داشت نشست و با دست تک تک خرده شیشه ها را توی دستش جمع کرد و وقتی من پاکتی خالی به او دادم بسیار تشکر کرد. زباله های خانگی به طور معمول در کیسه های بزرگ جمع و بیرون خانه در قسمتی از پیاده رو به شکل منظم و در زیر یک توری (احتمالا به دلیل جلوگیری از آسیب پرندگان و گربه ها) انباشت می شود و البته به سرعت توسط سیستم جمع اوری شهرداری همان روز یا روز بعد برداشته می شود.

نظافت شخصی، به وقت آنسن

       به یاد سپردن این لغت مهم است. ژاپن به یمن سرزمین آتشفشانی، از انبوه چشمه های آب گرم برخورداراست که به آن “آنسن” می گویند و شاید هم همین فروانی موجب شده که ساعات زیادی از هفته را در این گرمابه های آب گرم طبیعی بگذرانند. در جاهایی که این امکان نباشد گرمابه هایی مشابه و عمومی هست که به آن “سنتو” گفته می شود و تقریبا همان کارکرد را دارد. بعد از کار، اینجا محلی برای نظافت و شستشو با آب داغ و پرفشار است که خستگی روزهای طولانی کار یک ژاپنی را برطرف می کند و پس از انبوه غداخوری هایی که تا دیروقت و حتی تا خود صبح باز هستند! عیش را تکمیل می کند. در این گرمابه ها قسمت مرد و زن جداست تا بتوانند بدون هیچ پوششی در حوضچه های آبی که دمایش گاه با بالای 40 می رسد دراز بکشند و گاه بیرون از حوضچه روی یک  چارپایه بنشینند و روبروی آینه، با شوینده هایی که رایگان گذاشته شده بدنشان را  بشویند. گاهی فکر میکنم این کار حتی تا حدی افراطی انجام می شود. ظاهرا این سنت فقط مربوط به ژاپنی هاست. این همان چیزی است که در فیلمی که اشاره کردم مرا سخت مجدوب کرد. شاید بهترین آنسنها را در اطراف کوه فوجی و نیز در غرب و استان کیوشو بشود یافت اما سنتو ها همه جا و با نرخی بسیار اقتصادی در دسترس است. هزینه استفاده از یک گرمابه در یک شهری مثل کیوتو حدود 500 ین یا 5 دلار نیوزلند بود.

ایمنی، فراتر از شعار

در حالیکه در زمینه ایمنی بیشتر ماها به شعار و نوشته و دستورالعمل تکیه میکنیم ژاپنی ها پا را بسیار فراتر می گذارند و این را می شود در ایستگاههای مترو، پیاده روها، خیابانها و همه اماکن عمومی به وضوح دید. حتی پس از دوران کووید، زدن ماسک هنوز جدی گرفته می شود. پیر و جوان در محیط های عمومی و حتی روباز از زدن ماسک حتی در فصل گرما ابایی ندارند. این ظاهرا بخشی از فرهنگ دیرینه جامعه است. اطلاع رسانی درباره رعایت ایمنی چه داخل واگن های مترو و چه بیرون و در ایستگاهها فرراگیر است. سیستم “پوکایوکه” که ناظر به طراحی سیستمهای نقص ناپذیر است در واقع از ژاپن آغاز شده است و به خوبی در ایستگاههای مترو رعایت شده طوری که مسافران نمی توانند پیش از رسیدن قطار به ریل نزدیک شوند زیرا به واسطه گاردریلهایی محدود می شوند. در اتوبوسی که از “ایماباری” به “هیروشیما” می رفت سعی کردم پشت سر راننده به فاصله یک ردیف بنشینم تا بتوانم رفتارهایش را زیر نظر بگیرم. دقت و تمرکز بسیار در رانندگی، پیروی مو به مو از دستورالعمل و بازرسی مرتب خودرو و لاستیک هایش در هر توقف، نکاتی است که نظیرش را در هیچ کشوری ندیده ام.

بفرمایید ریوری! غذای ژاپنی و آداب آن

کمتر کسی است که از شنیدن ریوری یا غذاهای ژاپنی به وجد نیاید. شاید آنچه بیشتر ما از غذای ژاپنی به یاد داریم سوشی و ساشیمی یا ماهی خام است که شاید خیلی طرفدار نداشته باشد. اما دامنه غذاهای این سرزمین بسیار فراتر است. پیداکردن رستوران محلی کاری بسیار ساده است. تقریبا همگی با نهایت نظافت و پاکیزگی اداره می شود و طوری است که شما می توانید عملیات در آشپزخانه را ببینید. دوستی می گفت ژاپن شاید تنها کشوری باشد که می توانی مطمئن باشی کسانی که غذایت را درست میکنند دستشان تمیز است، توی غذا عطسه یا سرفه نمی کنند و نظافت را بیش از هر جای دیگری، رعایت می کنند. اینها  مواردی است که چک کردنش حتی در لوکس ترین رستورنهای دنیا کار ساده ای نیست. شاید بی راه نباشد ژاپنی ها را آدمهای استاندارد سرخود بنامیم!

!آسوده بخوابید

فرهنگ پاکیزه نگه داشتن خانه ها به اقامتگاه و هنتل های هم سرایت کرده. استفاده از دمپایی در هتل ها، در اختیارگذاشتن مسواک و خمیردندان، و دستشویی هایی که چه در شهر و چه در هتل های حتی ارزان تمیز نگه داشته می شود به شما این آسودگی را می دهد که مادامی که در ژاپن سفر میکنید، شما در جایی تمیز اقامت خواهید داشت صرفه نظر از اینکه آن مکان چقدر لوکس باشد.

شهر در امن و امان است

از یک ژاپنی شنیدم که می گفت ما حتی دوچرخه هایمان را قفل نمی کنیم. این شاید حد نهایی امنیت و اعتماد در یک جامعه باشد. کمتر جایی را می شناسم که چنین موهبتی داشته باشد. به شخصه شاهد این بودم که کسی کوله پشتی ش را روی یک  نیمکت ایستگاه اتوبوس در محلی شلوغ جا گذاشته بود و وقتی پس از ساعتها پیاده روی به آن ایستگاه برگشتم هنوز آنجا بود. البته آمارها هم نشان میدهد میزان دزدی حتی خرد بسیار کم است. واقعا چه چیزی در این سرزمین است که آن را از بقیه جاها متمایز می کند.

پیاده روی و ورزش

اگر مثل من عاشق پیاده روی های طولانی هستید منطقه هاکونه در نزدیکی کوه فوجی مسیرهای بسیار دارد و میتوانید یکی دوروزی در این منطقه بمانید و گردش کنید. من از ایستگاه قطار هاکونه یاماتو تا قله کینتوکی حدود 10 ساعت کوه پیمایی کردم که تجربه بسیار خوبی بود. در بیشتر مسیر کوه فوجی را می بینید و در قسماهیی از مسیر هم نوشته که خطر تردد خرس که فکر نکنم خیلی جدی باشد/ مسیر دیگر از کیوتو تا توکیو است به نام ناکاسندو که بسیار طولانی تر است و به طول بالای 500 کیلومتر احتمالا هفته ها طول میکشد. مسیر دیگری که من تجربه کردم پیاده روی مسیر زیارتی به نام کومانو کودو بود به طول تقریبی 80 کیلومتر. این مسیر در استان واکایاما قرار گرفته و 4 روز زمان نیاز دارید تا همه آن را طی کنید و اگر حوصله داشته باشید مدرک آن را هم دریافت کنید. من 2 روز نیمی از مسیر را پیمودم و به خاطر شرایط بسیار بد جوی برگشت را نیمی پیاده و نیمی با اتوبوس طی کردم. برای شروغ این مسیر باید به شهری کوچک به نام کی تنابه برسید و از آنجا به تاکاجیری که ابندای مسیر است بروید که با مینی بوس امکان چپذیر است. طبیعت دست نخورده ژاپن و منظره روستاهای کوچک در میانه مسیر بسیار دیدنی است. در راه معابد کوچکی ست که هزاران سال این مسیر را به یک راه زیارتی تبدیل کرده. من در روستای چیکاتسویو شب مانی کردم و روز دوم خود را به یونومینه رساندم که آب گرم داشت.. مسیر دیگری که گاهی در رویا مرا  قلقلک میدهد مسیر شیکوکو با قدمتی بالای هزارسال است که 1200 کیلومتر طول دارد و در استان توکوشیما واقع است/ این راه زیارت از 88 معبد  بودایی است که در راه خواهید دید و شاید بالای 40 روز زمان نیاز داشته باشید

دیجیتال زدگی

قطعا چیزی که توجهم را بسیار به خود جلب کرد مشغول بودن غیرمعمول افراد به گوشی هوشمند بود. در مترو کمتر می توان دید دو نفر با هم حرف میزنند البته تابلوهایی هم هست که نوشته با موبایل صحبت نکنید و حتی در اماکن عمومی مانند استخر کم بتوانید دونفر را مشغول صحبت کردن ببینید. این تقریبا یک عادت به نظرمن  خوب است که نوعی احترام به بقیه است. گوشی آیفون به شکلی افراطی انتخاب بسیاری از مردم است و اگر با اندروید سفر کنید شاید کمی عجیب هم باشد و برخی اپ های ژاپنی روی آن کار نمیکند.وقتی روی گوشی آنها سرک میکشم می بینم بیشترشان در شبکه های اجتماعی سرگرم هستند یعنی خبری از مطالعه و یا استفاده مفید نیست. ایسنتاگرام و شبکه خودشان لاین به شدت محبوب است وقتی در محله شینجوکوی توکیو قدم میزنید شب و روز ساختمانهای درخشان در حال پخش کارتون و فیلم و تبلیع روی نمای بیرونی ساختمان هستند.

هزینه های سفر

:عکسهای سفر به ژاپن